ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.คณิต ณ นคร ประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย กรรมการกฤษฎีกา ประธานกรรมการอิสระตรวจสอบและค้นหาความจริงเพื่อการปรองดองแห่งชาติ หรือ คอป. อุปนายกสภามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ทำหน้าที่แทนนายกสภามหาวิทยาลัย และ กรรมการสภามหาวิทยาลัยทรงคุณวุฒิมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อดีตอัยการสูงสุด อดีตคณบดีคณะนิติศาสตร์ปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ อดีตสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2539 และอดีตรองหัวหน้าพรรคไทยรักไทยคนแรก (ชุดจดทะเบียนจัดตั้งพรรคการเมือง)
คณิต ณ นคร เกิดเมื่อวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2480 ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นบุตรของนายนับ ณ นคร กับนางเปรียบ ณ นคร มีพี่น้องจำนวน 8 คน สมรสกับนางโสธร ณ นคร มีบุตรธิดารวม 3 คน ในวัยเด็กคณิต ณ นคร เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนวัดม่วง อำเภอฉวาง จังหวัดนครศรีธรรมราช และเข้ารับการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาจากโรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช จากนั้นจึงเข้ารับการศึกษาในระดับปริญญาตรี สาขานิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จนสำเร็จการศึกษาในปี พ.ศ. 2504 และสอบไล่ได้ความรู้ชั้นเนติบัณฑิตจากสำนักอบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา ในปี พ.ศ. 2505 ต่อมาในปี พ.ศ. 2520 ได้รับทุนรัฐบาลให้ไปศึกษาด้านกฎหมายที่มหาวิทยาลัยแห่งกรุงบอนน์ จนสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก นิติศาสตรดุษฎีบัณฑิต ( Doctor of Laws : Dr.jur.) ที่ประเทศสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี นอกจากนั้น ในวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2540 ยังได้รับปริญญานิติศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์อีกด้วย
คณิต ณ นคร เริ่มเข้ารับราชการในตำแหน่งอัยการผู้ช่วย และได้รับการแต่งตั้งในตำแหน่งต่างๆ อาทิ อัยการจังหวัดผู้ช่วย อัยการประจำกรม อัยการพิเศษประจำกรม เป็นอัยการพิเศษฝ่ายคดีแรงงาน ในปี พ.ศ. 2531 เป็นรองอธิบดีกรมอัยการฝ่ายคดี ในปี พ.ศ. 2533 เป็นรองอัยการสูงสุดในปี พ.ศ. 2535 และเป็นอัยการสูงสุด ในปี พ.ศ. 2537 จนเกษียณอายุราชการในปี พ.ศ. 2540 และมาดำรงตำแหน่งคณบดีบคณะนิติศาสตร์ปรีดี พนมยงค์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ จนถึงประมาณเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2554
คณิต ณ นคร ได้รับการแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2539 สาขากฎหมายมหาชน และในปี พ.ศ. 2540 จึงได้เข้าร่วมกับทักษิณ ชินวัตร ก่อตั้งพรรคไทยรักไทยขึ้น แต่ก็ได้ลาออกในภายหลัง จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2549 หลังการรัฐประหารของพลเอกสนธิ บุณยรัตกลิน ได้มีการแต่งตั้งคณิต ณ นคร เป็นประธานสอบสวนคดีฆ่าตัดตอนในช่วงประกาศสมครามยาเสพติด ในรัฐบาลของทักษิณ ชินวัตร
ต่อมาภายหลังการสลายการชุมนุมบริเวณแยกราชประสงค์ พฤษภาคม พ.ศ. 2553 รัฐบาลของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ได้แต่งตั้งให้คณิต ณ นคร เป็นประธานคณะกรรมการอิสระสอบสวนข้อเท็จจริงเหตุทหาร-ตำรวจขอคืนพื้นที่จากลุ่มนปช. เมื่อวันที่ 10 เม.ย. และ 19 พ.ค. ต่อมาในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2554 ได้รับแต่งตั้งเป็นประธานกรรมการปฏิรูปกฎหมาย
ปัจจุบันคณิต ณ นคร เป็นกรรมการสภามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ กรรมการสภามหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์ อุปนายกสภามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช และได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติหน้าที่นายกสภามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ในปี พ.ศ. 2556
